ГІСТОРЫКА-ДАКУМЕНТАЛЬНЫЯ ХРОНІКІ ГАРАДОЎ I РАЁНАЎ БЕЛАРУСІ
ШМАТТОМНАЕ ВЫДАННЕ СТВАРАЕЦЦА ПАВОДЛЕ РАШЭННЯ ЎРАДА РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ
Рэдкалегія:
А. Л. ПЕТРАШКЕВІЧ, У. I. ЛЕМЯШОНАК, Я. В. МАЛАШЭВІЧ, Л. Я. РАКІТА, Р. Я. ЛІФШЫЦ
Раённая камісія па стварэнню гісторыка дакументальнай хронікі:
С. I. МАЙСЕЙЧЫК, С. У. ФЕДАРЦОВА, I. С. МІЦКОВІЧ, А. Р. БЕНЗЯРУК
Арганізацыйна-метадычны цэнтр па выданні гісторыка-дакументальных хронік Памяці Дзяржаўнага камітэта Рэспублікі Беларусь па друку:
В. В. УЛЬЯНКА (кіраўнік цэнтра), У. I. ЛЕМЯШОНАК (галоўны рэдактар), М. 3. БАШЛАКОЎ (галоўны метадыст), Р. А. ЧАРНАГЛАЗАВА (рэдактар).
Укладальнік Р. Я. СМІРНОВА
Мастак Э. Э. ЖАКЕВІЧ
Распрацоўка мастацка-тэхнічнага афармлення серыі В. А. РАГАЛЕВІЧА
ІSBN 985-04-0272-5 © ДП «Выдавецтва „Ураджай”, 1999
Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Жабінк. р-на/Рэд.-укл. Р. Я. Смірнова. — Мн.: Ураджай, 1999.— 510 с. (8) л. іл. П15 985-04-0272-5
У гісторыка-дакументальнай хроніцы на аснове архіўных даных і матэрыялаў музеяў, успамінаў удзельнікаў падзей, артыкулаў расказваецца аб мінулым Жабінкаўшчыны, вядомых людзях, героях вайны і працы. Асаблівая ўвага ўдзяляецца перыяду Вялікай Айчыннай вайны, партызанскай барацьбе беларускага народа, прыводзяцца спісы загінуўшых землякоў на франтах і ў партызанскіх атрадах, удзельнікаў антыфашысцкага падполля, мірных жыхароў — ахвяр фашысцкага тэрору, а таксама рэпрэсіраваных у гады сталінскага беззаконня.
Для масавага чытача.
УДК 947.67 ББК 63.3(4 Беи)
|
ПАМЯЦЬ
Жабінкаўскi раён
Мiнск «УРАДЖАЙ» 1999
У пошуку, зборы і падрыхтоўцы матэрыялаў для кнігі «Памяць» прымалі ўдзел: Бензярук А. Р., Бензярук Р. М., Вішнеўская С. М., Гук Я. Г., Данілюк Т. У., Каско Л. К., Кіштымаў А. Л., Лемяшонак У. I., Манец Г. М., Міцковіч М. С., Міцковіч I. С., Озальс Т. А., Сахарчук В. Я., Федарцова С. У., Хакімава А. I., Храмцоў А. I., Шышчыц В. М.
Навукова-папулярнае выданне
ПАМЯЦЬ
ЖАБІНКАЎСКІ РАЁН
Укладальнік Р. Я. Смірнова
Загадчык рэдакцыі Л. Я. Ракіта. Рэдактар Р. Я. Ліфшыц. Мастацкі рэдактар А. М. Хількевіч. Тэхнічны рэдактар А. М. Хейфец. Карэктары Л. К. Місуна, К. А. Сцяпанава, А. У. Лебядзько, Ж. С. Берасневіч.
ІSBN 985-04-0272-5
Здадзена ў набор 11.05.99. Падп. да друку 12.08.99. Фармат 70Х Х100 1/16. Папера афсетная. Гарнітура Кудрашоўская энцыклапедычная. Афсетны друк. Ум. друк. арк. 41,6+1,3 укл. Ум. фарб.-адб. 49,4. Ул.-выд. арк. 48,5. Тьіраж 3000 экз. Заказ 2155.
Дзяржаўнае прадпрыемства «Выдавецтва ”Ураджай“» Дзяржаўнага камітэта Рэспублікі Беларусь па друку. Ліцэнзія ЛВ № 8 ад 02.12.97. 220048, Мінск, пр. Машэрава, 11.
Ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга паліграфкамбінат ВПП імя Я. Коласа. 220005, Мінск, Чырвоная, 23. |
ЗМЕСТ
ДА ЧЫТАЧА |
|
Тут жылі дулебы, бужане і валыняне |
17 |
|
АД ЧАСОЎ ПЕРШАБЫТНЫХ - 1917 |
21 |
Зямля нашых продкаў |
21 |
|
Сведкі мінуўшчыны |
24 |
|
Прышэльцы з далёкіх стагоддзяў |
32 |
|
У складзе Тураўскага княства |
32 |
|
У складзе Вялікага княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай |
33 |
|
Ад Люблінскай уніі |
36 |
|
Валочная памера |
39 |
|
Нямірныя стагоддзі |
42 |
|
Замак князя Чартарыйскага. Каранёўская даўніна |
49 |
|
Адам Львовіч Пацей (Іпацій Пацей) |
51 |
|
Дзейнасць каталіцкіх ордэнаў |
52 |
|
Радавод сяхновіцкіх Касцюшкаў |
54 |
|
Тадэвуш Касцюшка |
58 |
|
Нараджэнне Касцюшкі: традыцыйны погляд і версіі |
63 |
|
Канец Рэчы Паспалітай |
74 |
|
Крупчыцкі бой |
76 |
|
Запісы капітана Ф. Харкевіча |
79 |
У складзе Расійскай імперыі |
82 |
|
Новыя ўлады — новыя падзелы |
82 |
|
Вайна 1812 года |
84 |
|
На скрыжаваннях лёсаў |
89 |
|
Пярэдадне сялянскай рэформы |
92 |
|
Лістападаўскае паўстанне |
94 |
|
На скрыжаваннях дарог |
95 |
|
Зямля і воля: пасля скасавання прыгоннага права |
99 |
|
Паўстанне 1863—1864 гг. |
105 |
|
«Мяцежнікі» і карнікі |
106 |
|
Хваляванні ў Рагозне |
113 |
|
Шляхі народнай адукацыі |
114 |
|
Жабінка: узнікненне і развіццё |
120 |
|
Чыгуначны вузел |
124 |
Яны нарадзіліся на Жабінкаўшчыне |
129 |
|
Іпаліт Фадзеевіч Эстка |
129 |
|
Ігнацій, епіскап Брэсцкі |
131 |
|
Ю. Ф. Крачкоўскі |
133 |
|
Хто ён — Юзаф Вольф? |
135 |
|
Райскі куток: быль і легенда |
137 |
|
Альбін Дзяконскі |
138 |
|
Прадпрыемствы Жабінкаўшчыны |
139 |
|
Ад рэвалюцыі 1905 — 1907 гг. да Кастрычніцкай |
144 |
|
Карэспандэнты «Нашай нівы» з Жабінкаўшчыны |
146 |
|
Георгіеўскі кавалер |
148 |
1917-1941 |
На крутым павароце гісторыі |
149 |
Пад рэвалюцыйным сцягам |
149 |
|
Павятовы рэўком дзейнічае |
150 |
|
Удзельнікі рэвалюцыйных падзей і грамадзянскай вайны — ураджэнцы Жабінкаўскага раёна |
152 |
У складзе Польскай дзяржавы (1921 — 1939 гг.) |
154 |
|
У складзе трох паветаў |
154 |
|
Галоўны занятак — земляробства |
156 |
|
Падаткавы цяжар |
158 |
|
Мясцовая прамысловасць |
160 |
|
Адукацыя насельніцтва |
160 |
|
Ахова здароўя працоўных |
162 |
|
Па заданню бальшавікоў |
163 |
|
Рэвалюцыйнае падполле |
164 |
|
Яго звалі Беленькі |
173 |
|
Будні рэвалюцыйнага падполля |
175 |
|
Загартаваныя выпрабаваннямі |
176 |
|
«Таварыш Колька» |
177 |
|
Гаспадар падпольнай друкарні |
178 |
|
Жыццё — змаганне |
179 |
|
Дачка Кастрычніка |
181 |
|
Як маланка ўначы |
185 |
|
Свядомы барацьбіт |
186 |
|
Гарачае сэрца |
187 |
Германа польская вайна 1939 г. |
188 |
|
Уз’яднанне |
190 |
|
Першы дэпутат |
196 |
|
За газетным радком |
198 |
|
Рэпрэсіі на Беларусі (энцыклапедыя сведчыць) |
200 |
|
Вернутыя імёны |
201 |
|
М. Я. Германовіч |
201 |
|
Разведчык Мікалай Кабарыха |
204 |
|
Вяртанне праз гады |
205 |
|
Расстраляны і апраўданы |
206 |
|
Яго называлі «прафесарам» |
207 |
|
Жыццёвая адысея |
207 |
|
«Амерыканец» з Крыўлян |
208 |
|
Вывезлі як асадніка |
209 |
|
Спіс жыхароў Жабінкаўскага раёна, рэпрэсіраваных пераважна ў 1937 — 1952 гг. і пазней рэабілітаваных (большасць пасмяротна) |
211 |
1941-1945 |
Вялікая Айчынная |
215 |
Першыя баі за Радзіму |
215 |
|
У небе над Стрыганцам |
219 |
|
Адважны сокал |
220 |
|
Пачыналася вайна |
221 |
|
Стаяў насмерць Усходні форт |
223 |
Акупацыя і акупацыйны рэжым |
225 |
|
Фашысцкая акупацыя |
225 |
|
Жыццё і смерць Сямёна Дзеркача |
227 |
|
Карная аперацыя «Трохвугольнік» |
228 |
|
Жудасныя падзеі |
229 |
|
Драмлёва — сястра Хатыні |
230 |
|
«Мне і сёння сніцца Драмлёва...» |
232 |
|
Людзей расстрэльвалі і палілі |
234 |
|
У жывых застаўся цудам |
234 |
|
Суджана жыць |
235 |
|
Трагедыя каля вёскі Сцяброва |
236 |
|
Жабінкаўскае гета |
238 |
|
Пакуты святара |
240 |
|
На катаргу ў Германію |
241 |
|
Антыфашысцкае падполле і партызанскі рух |
242 |
|
Кардоўскія мсціўцы |
244 |
|
Выпрабаванне мужнасці |
245 |
|
Василиса Семеновна и Женя |
248 |
|
Падпольшчыкі з Хмелева |
251 |
|
Група Бандаровіч — Варабей |
252 |
|
Тэрміновае заданне |
253 |
|
Змагар са Шчэглікаў |
253 |
|
На партызанскіх сцежках |
256 |
|
Партызанскія фарміраванні, якія дзейнічалі на тэрыторыі Жабінкаўскага раёна |
264 |
|
Першы партызанскі |
265 |
|
Юнацтва наша баявое |
267 |
|
Бясстрашны партызан |
269 |
|
Партызан Нурум Сыдыкаў |
271 |
|
Партызанскі сувязны |
271 |
|
Спецгрупа капітана Гамава |
272 |
|
«Стальныя» — наша імя |
274 |
|
Аднойчы ў лютым |
278 |
Вызваленне |
283 |
|
Білі ворага з тылу |
287 |
|
Першай ішла разведка |
287 |
|
Каўпакаўцы на Жабінкаўшчыне |
291 |
|
Яны вызвалялі Жабінкаўшчыну |
293 |
|
Узнагароджаны за мужнасць |
296 |
|
У тыя ліпеньскія дні |
297 |
|
Мы засталіся жывыя |
298 |
|
Шпіталь у школе |
298 |
|
Вуліца імя танкіста Ф. Я. Рацюка |
299 |
Землякі на франтах вайны |
299 |
|
Паядынак |
300 |
|
Яе баявы ордэн |
300 |
|
На Берлін! |
300 |
|
Салдацкія дарогі |
301 |
|
Штурмаваў Берлін |
302 |
|
Гісторыя ў біяграфіі |
302 |
|
Паплечнік Мікалая Кузняцова |
304 |
|
Воіны Чырвонай Арміі, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны пры абароне і вызваленні Жабінкаўскага раёна і пахаваныя на яго тэрыторыі |
307 |
|
Воіны-землякі, якія загінулі ці прапалі без вестак у гады Вялікай
Айчыннай вайны |
318 |
Партызаны, падпольшчьікі, удзельнікі антыфашысцкага руху і падполля, члены іх сем’яў і мірныя жыхары — ахвяры фашысцкага тэрору |
342 |
|
Захаванні загінуўшых у час Вялікай Айчыннай вайны..... |
361 |
|
Раён вызвалены, вайна працягвалася |
365 |
|
Жыццё перамагала |
369 |
1945 - ДА НАШЫХ ДЗЁН |
370 |
Пасля вызвалення Айчыны |
370 |
|
Смерць актывістаў |
375 |
|
Чырвоная Марфа |
375 |
|
За адсутнасцю саставу злачынства |
376 |
|
Спіс жыхароў Жабінкаўскага раёна, якія вярнуліся з франтоў Вялікай Айчыннай вайны жывымі |
378 |
Пад мірным небам |
393 |
3 гісторыі раённага друку |
406 |
Прамысловасць раёна |
415 |
3 гісторыі калгасаў раёна |
421 |
|
Механізатар П. Р. Кузнец |
425 |
|
3 людзьмі і для людзей |
427 |
Фізкультура і спорт на Жабінкаўшчыне |
427 |
Райаддзел унутраных спраў |
431 |
Біялагічны заказнік «Непакойчыцы» |
432 |
Помнікі прыроды |
434 |
Санаторый «Буг» |
436 |
Гонар і слава Жабінкаўшчыны |
436 |
Нашы землякі |
438 |
|
А. Р. Васілюк |
438 |
|
I. П. Герасевіч |
439 |
|
Д. Ю. Крыўчэня |
440 |
|
А. М. Лісковіч |
440 |
|
А. А. Трафімук |
441 |
|
Р. П. Шорах |
442 |
|
М. Н. Ясінскі |
443 |
|
Старажылы |
443 |
|
Духоўная повязь |
444 |
|
Іх шлях пралёг |
444 |
Загінулі ў Афганістане |
445 |
Матэрыяльная і духоўная спадчына Жабінкаўскага раёна |
447 |
|
Манументальнае мастацтва і архітэктура раёна |
447 |
|
Ад прадзедаў нам засталася спадчына |
456 |
Спадчына і сённяшні дзень |
464 |
|
Народныя калектывы |
464 |
|
Майстры |
466 |
|
Шануюць памяць |
467 |
|
Улюбёны ў палескія краявіды |
469 |
|
Літаратурнае аб’яднанне «Плынь» |
469 |
|
Бібліятэкі раёна |
475 |
|
Дзіцячая музычная школа |
477 |
3 гісторыі населеных пунктаў Жабінкаўшчыны |
478 |
Літаратура |
506 |
|
| |